Zanieczyszczenie powietrza: zagrożenie dla zdrowia nr 1
Około 4,2 miliona zgonów rocznie sprawia, że żaden inny problem środowiskowy nie zabija ludzi na całym świecie tak często jak zanieczyszczenie powietrza. Pył zawieszony, tlenki azotu i ozon oddziałują na organizm ludzki na wiele różnych sposobów i mogą powodować poważne problemy fizyczne i psychiczne.
Europejska Agencja Środowiska nazywa zanieczyszczenie powietrza największym zagrożeniem dla zdrowia spowodowanym przez czynniki środowiskowe, prowadzącym do około 400 000 przedwczesnych zgonów w Europie w 2018 r. W skali globalnej, według szacunków organizacji Global Burden of Disease, liczba zgonów wynosi oszałamiające 4,2 miliona. Zanieczyszczenie powietrza jest zatem piątą najczęstszą przyczyną przedwczesnych zgonów.
Szczególnie mieszkańcy obszarów miejskich są narażeni na bardzo niską jakość powietrza, która jest spowodowana ruchem drogowym, ale także przemysłem, rolnictwem i procesami spalania, na przykład podczas ogrzewania w gospodarstwach domowych. Szczególnie szkodliwe dla zdrowia są tlenki azotu i ozon, a także drobny pył, czyli najmniejsze cząsteczki zawieszone w powietrzu.
Przy wdychaniu, pył zawieszony (PM) dostaje się do płuc przez drogi oddechowe. Im mniejsze cząstki stałe, na przykład te poniżej 2,5 mikrometra (PM2.5) lub cząstki ultra drobne do jednego nanometra (PM0.1), tym dalej cząstki mogą przenikać do płuc i dotrzeć do pęcherzyków płucnych i tkanki płucnej, a nawet dostać się do krwiobiegu. Stąd mogą one bezpośrednio dotrzeć i uszkodzić prawie wszystkie komórki ciała. Podobnie jak drobny pył, również tlenek azotu i ozon mogą wnikać głęboko do płuc i wywoływać stany zapalne. W rezultacie do krwiobiegu uwalniane są substancje przekaźnikowe, które mogą mieć negatywny wpływ na wiele narządów.
Europejska Agencja Środowiska wymienia raka płuc (17%), chorobę wieńcową (12%), udary (11%) i przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) (3%) jako główne przyczyny przedwczesnych zgonów związanych z zanieczyszczeniem powietrza. W szczególności, PM2.5, mniejsze cząstki pyłu zawieszonego, zostały powiązane z chorobami układu krążenia poprzez różne mechanizmy. Należą do nich: dysfunkcja śródbłonka, bariery między krwią a tkanką, skurcz naczyń, wysokie ciśnienie krwi, ogólnoustrojowy stan zapalny oraz stres oksydacyjny wywołany przez wolne rodniki.
Oprócz dolegliwości fizycznych, badania wykazały, że zanieczyszczenie powietrza może negatywnie wpływać na ludzką psychikę. Zanieczyszczenie powietrza może wywołać szereg zaburzeń psychicznych, począwszy od problemów z koncentracją i trudności w nauce u dzieci, a skończywszy na chorobie Alzheimera i demencji, jak również depresji i początkach myśli samobójczych.
Strefy niskiej emisji i zakazy jazdy przyczyniają się do czystszego powietrza w naszych miastach. Jasne jest, że poprawa jakości powietrza jest konieczna dla ochrony życia ludzkiego. Jednak metoda nakładania coraz większej liczby zakazów zamiast pomagania obywatelom w zmianie ich mobilności jest kontrowersyjna.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat wpływu na zdrowie zanieczyszczenia powietrza i hałasu pochodzącego z ruchu drogowego i innych źródeł, możesz to zrobić tutaj.