Mega ciężarówki w Europie: przekleństwo czy błogosławieństwo?
Widok ogromnych, potężnych ciężarówek na europejskich autostradach może wkrótce stać się rzeczywistością. Parlament Europejski przyjął niedawno środek, który może umożliwić tak zwane "mega ciężarówki" na drogach krajów UE. Ale co to oznacza dla klimatu? Czy te giganty naprawdę mogą zmniejszyć emisje z transportu towarowego?
Obecnie ciężarówka we Francji może mieć maksymalnie 18,75 metra długości i ważyć maksymalnie 44 tony. Jeśli środek ten zostanie przyjęty, wkrótce możemy zobaczyć na naszych drogach ciężarówki o długości 25,25 metra i wadze 60 ton. Te megaciężarówki zużywałyby około 30% więcej paliwa, ale mogłyby również przewozić więcej towarów. Emisja CO2 na tonę przewożonego ładunku byłaby zatem niższa.
Ale matematyka nie jest taka prosta. Im większa ładowność, tym mniejsza redukcja emisji CO2. Oszczędność CO2 w przypadku 60-tonowej ciężarówki w porównaniu z 44-tonową ciężarówką wynosi zaledwie 5 procent. Prawdziwą zaletą megaciężarówek nie jest zatem ochrona środowiska, ale gospodarka. Transport towarów może stać się o 20% tańszy, głównie ze względu na mniejsze zapotrzebowanie na kierowców i ciężarówki.
Te korzyści ekonomiczne mogłyby jednak szybko doprowadzić do tzw. efektu odbicia, który zniwelowałby korzyści klimatyczne. Popyt na środki transportu mógłby wzrosnąć ze względu na niższe koszty, a kolej jako niskoemisyjna alternatywa dla drogowego transportu towarowego mogłaby zostać porzucona na rzecz transportu drogowego.
Problem megaciężarówek wykracza jednak poza kwestie klimatyczne. Dłuższa droga hamowania i większe martwe pole zagrażają bezpieczeństwu. Obecna infrastruktura nie jest przystosowana do takich gigalinerów. Szwecja musiała zainwestować ponad 500 milionów euro w infrastrukturę w latach 1988-1998 po dopuszczeniu do ruchu megaciężarówek.
Dopuszczenie 60-tonowych ciężarówek jest przede wszystkim środkiem ekonomicznym, a nie ekologicznym. Korzyści dla klimatu są minimalne i nieproporcjonalne do potencjalnych zagrożeń związanych z efektem odbicia i zwiększoną konkurencyjnością silników wysokoprężnych.
Wprowadzenie mega-ciężarówek podkreśla potrzebę systemowego podejścia do dekarbonizacji transportu towarowego. Ważne jest, aby zapewnić konkurencyjność niskoemisyjnych środków transportu i przyspieszyć odejście od paliw kopalnych. Pozostaje jednak pytanie: Czy megaciężarówki naprawdę mają sens? Odpowiedź wydaje się być raczej negatywna.