< Show all posts

Ozon (O3)

Ozon jest bezbarwnym gazem, który wraz z dwutlenkiem węgla (CO2) i metanem (CH4) jest odpowiedzialny za globalne ocieplenie. W dużych stężeniach jest szkodliwy dla fauny, flory i ludzi.

Warstwa ozonowa, która otacza Ziemię w stratosferze na wysokości 20-30 kilometrów, chroni żywe organizmy przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym emitowanym przez Słońce. Jego grubość ledwo przekracza 3,5 milimetra. Na biegunach, zwłaszcza na Antarktydzie, powstaje dziura w warstwie ozonowej, której próbowano przeciwdziałać poprzez wprowadzenie w 1987 roku zakazu stosowania chlorofluorowęglowodorów (CFC). Bez ochronnej warstwy ozonowej, bogate w energię promienie ultrafioletowe słońca docierałyby bezpośrednio do Ziemi i uszkadzałyby komórki zwierząt, roślin i ludzi. Życie w górnej warstwie oceanów również uległoby zniszczeniu.

Zanieczyszczenie ozonem jest szczególnie prawdopodobne w okresie letnim. Ozon ma również negatywny wpływ na rośliny, zwłaszcza liściaste, które pochłaniają ozon poprzez swoje aparaty szparkowe. Jeśli są one narażone na działanie tego gazu przez dłuższy czas, powoduje to ograniczenie wzrostu drzew liściastych i może wpływać na jakość upraw, prowadząc do strat w plonach.

Ozon tworzy się z tlenków azotu i innych lotnych związków organicznych podczas intensywnego promieniowania słonecznego. Te prekursory pochodzą głównie z ruchu drogowego. Ozon tworzy się przy powierzchni ziemi, zwłaszcza w gorące letnie dni o dużym natężeniu ruchu. Tutaj ozon wpływa na zdrowie organizmów żywych. U ludzi zbyt wysokie stężenie powoduje dolegliwości takie jak podrażnienie dróg oddechowych i oczu oraz bóle głowy. Wysokie stężenie ozonu jest szczególnie szkodliwe dla płuc podczas wysiłku fizycznego, takiego jak sport czy ciężka praca. Z tego powodu UE ustaliła limity dla tego szkodliwego gazu: Jeśli zawartość ozonu pozostaje poniżej 110 mikrogramów na metr sześcienny powietrza na godzinę, nie jest on uważany za szkodliwy dla ludzi. Przy średniej godzinowej zawartości ozonu 180 mikrogramów na metr sześcienny powietrza ludność jest informowana; przy 200 mikrogramach ludzie odczuwają objawy; przy 360 mikrogramach istnieje poważne zagrożenie dla zdrowia. W ubiegłym roku w Niemczech kilkakrotnie przekroczono próg informacyjny. Jeśli poziom ozonu jest zbyt wysoki, istnieje również groźba zakazu prowadzenia pojazdów, jak to już ma miejsce we Francji podczas szczególnie gorących lat.