Verbod op auto's voor het klimaat?
Het Grondwettelijk Hof heeft geoordeeld dat de federale overheid niet genoeg doet om het klimaat te beschermen. Volgens de uitspraak is persoonlijke vrijheid minder belangrijk dan de strijd tegen de opwarming van de aarde. Autorijden zou ook drastisch beperkt kunnen worden.
Het initiatief "Volksentscheid Berlin autofrei" in Berlijn wil auto's grotendeels verbannen. Dit klinkt radicaal, maar het zou binnenkort op veel plaatsen in Duitsland werkelijkheid kunnen worden. Het Constitutionele Hof zegt dat het klimaatpakket van de federale regering niet voldoende is. Om snel verbeteringen door te voeren, kunnen ook persoonlijke vrijheden worden ingeperkt, omdat deze op de achtergrond raken in de strijd tegen klimaatverandering.
In het klimaatpakket heeft de regering de CO2-reductie tegen 2030 vastgesteld op 55% ten opzichte van het niveau van 1990. Voor de periode na 2030 zijn er geen plannen in de wet die specificeren hoeveel CO2 er moet worden gereduceerd om de doelstelling van 1,5 graad te halen. Maar omdat een groot deel van de toegestane CO2-uitstoot in 2030 al zou zijn opgebruikt, zou de last volgens de uitspraak van het Grondwettelijk Hof vooral bij toekomstige generaties liggen, dus na 2030. Dan zou er bijna geen CO2 meer in de atmosfeer mogen komen. De vermindering van CO2 volgens het klimaatpakket zou daarom in strijd zijn met de "bescherming van het leven en de lichamelijke integriteit" die is vastgelegd in de basiswet, die ook de "bescherming tegen aantastingen en in het bijzonder tegen aantasting van grondrechten beschermd door milieuvervuiling" omvat.
De Duitse regering heeft al verbeteringen aangebracht en de reductie verhoogd naar 65% in 2030 ten opzichte van 1990. Op papier klinkt dat op het eerste gezicht mooi. Maar het feit dat deze waarde is aangepast, verandert niets. Om de vermindering van CO2 daadwerkelijk door te voeren, moet er dus veel gebeuren in zowel de economische als de particuliere sector. Aangezien persoonlijke vrijheden volgens het Grondwettelijk Hof ingeperkt mogen worden, zou de overheid ook autorijden en vliegen kunnen aanpakken. Rijverboden en autovrije zones of het verbieden van verbrandingsauto's zouden dus veel eerder kunnen komen dan gedacht. De rechters stelden ook dat het recht op persoonlijke vrijheid afneemt naarmate de klimaatverandering voortschrijdt. Dus hoe meer we in auto's rijden en CO2 de atmosfeer in blazen, hoe minder we dat in de nabije toekomst zullen mogen doen.
In feite staan de milieuzones in Duitsland nog steeds veel oudere voertuigen toe dan in andere landen. Deze voertuigen hebben vaak een hoog diesel- en benzineverbruik en stoten dus veel CO2 uit. Zelfs benzineauto's uit 1993, dus bijna 30 jaar oud, mogen nog steeds de lage-emissiezones in Duitsland in. Sinds de invoering van de stickers in 2008 zijn de regels vrijwel ongewijzigd gebleven. Een aanscherping van de rode en gele stickers in 2014 is ook niet goed doorgevoerd. Eigenlijk zou de groene sticker overal verplicht moeten zijn, maar in bijvoorbeeld Neu-Ulm mag je nog steeds met de gele sticker naar binnen rijden. De zones met een dieselverbod hebben, behalve in Stuttgart, alleen betrekking op individuele straten en hebben daarom nauwelijks effect. Duitsland zou een voorbeeld moeten nemen aan andere landen en de regels in de milieuzones moeten aanscherpen. In Parijs is bijvoorbeeld al een verbod op sticker 2 ingesteld vanaf 2024. Dit geldt voor alle dieselvoertuigen, maar ook voor benzineauto's met Euronorm 4.
Maar zelfs als de oude voertuigen worden geweerd, kan de CO2-uitstoot nog steeds te hoog zijn. E-auto's produceren ook veel CO2 als ze worden opgeladen met een elektriciteitsmix op basis van steenkool. Daarom is een algemeen verbod op voertuigen, of een sterke vermindering van het aantal toegestane ritten per jaar, ook denkbaar.
Wat de overheid ons oplegt, valt nog te bezien. Maar we moeten nu al CO2 besparen waar we kunnen, zodat we in de toekomst nog steeds auto kunnen rijden en op vakantie kunnen vliegen.