Uitstoot

De verbranding van fossiele brandstoffen zoals kolen, stookolie of brandstoffen, maar ook diesel en benzine levert een grote hoeveelheid luchtverontreinigende stoffen op die het milieu zwaar belasten. Ze hebben verschillende effecten op mens en milieu. Naast luchtverontreinigende stoffen omvatten de emissies ook lawaai, licht, warmte, trillingen en straling.


Vanwege de schadelijke gevolgen voor de gezondheid zijn er voor verschillende gebieden bepaalde grenswaarden ingevoerd om de uitstoot te verminderen. Lucht- en geluidslimieten spelen een doorslaggevende rol, vooral in de milieuzones, die bedoeld zijn om de uitstoot van het wegverkeer te verminderen. De belangrijkste luchtverontreinigende stoffen zijn: fijnstof, stikstofoxide, zwaveldioxide, ozon en kooldioxide.

Fijn stof (PM)

De kleine stofdeeltjes, ook wel deeltjes (Particulate Matter) genoemd, worden geproduceerd door verbrandingsprocessen in voertuigen, energiecentrales, ovens en verwarmingssystemen en zijn bijna onzichtbaar. In stedelijke gebieden is het wegverkeer een belangrijke bron van fijnstof. Slijtage en slijtage van de banden tijdens het remmen en rijden spelen ook hier een grote rol. De deeltjesmassa is verdeeld in drie klassen:

 

  • Deeltjes met een diameter van 10 micrometer (PM10)
  • Deeltjes met een diameter van minder dan 2,5 micrometer (PM2,5) 
  • Deeltjes die 1 micrometer en kleiner zijn, het zogenaamde ultrafijne stof (PM0,1)

Stikstofoxide (NOx)

Stikstofoxide is een chemische verbinding van stikstof (N) en zuurstof (O). Aangezien beide elementen zeer reactief zijn, is er niet één stikstofoxide, maar is het een verzamelnaam voor verschillende gasvormige verbindingen, die vaak worden afgekort als NOx. Stikstofoxiden worden gevormd tijdens verbrandingsprocessen, zoals in verbrandingsmotoren en verbrandingsinstallaties voor olie, gas en kolen. In de steden zijn de belangrijkste bronnen het verkeer en het vrachtvervoer. Stikstofoxiden zijn verantwoordelijk voor de luchtvervuiling en voor veel negatieve milieu-invloeden:

 

  • Ze dragen bij aan fijnstof, waardoor er smog ontstaat
  • Stikstofoxiden zijn mede verantwoordelijk voor de verhoogde vorming van ozon in de zomer
  • Ze verhogen het effect van allergenen op astmapatiënten
  • De planten zijn beschadigd en de bodem en het water zijn overbemest en verzuurd

Zwaveldioxide (SO2)

Zwaveldioxide (SO2) is een kleurloos, doordringend, stinkend en in water oplosbaar gas, dat voornamelijk wordt gevormd tijdens verbrandingsprocessen van kolen en stookolie en andere zwavelhoudende brandstoffen door oxidatie van de zwavel die het bevat. De primaire bronnen van de SO2-generatie zijn verbrandingsinstallaties, verwarmingssystemen en het verkeer van motorvoertuigen met dieselmotoren. Het gas kan schadelijk zijn voor mens en milieu:

  • IIn de atmosfeer wordt zwaveldioxide omgezet in sulfaatdeeltjes die bijdragen aan de vervuiling met fijn stof (PM10)
  • Zwaveldioxide kan planten beschadigen en verzuring van bodem en water veroorzaken
  • Het irriteert de slijmvliezen en kan leiden tot oogirritatie en ademhalingsproblemen

Ozon (O3)

Ozon (O3), een kleurloos, doordringend, stinkend en giftig gas, is een van de belangrijkste spoorgassen in de atmosfeer. In principe moet men een onderscheid maken tussen twee gevallen:

  • Stratosfeer: Op een hoogte van 20 tot 30 kilometer is ozon een natuurlijk bestanddeel van de atmosfeer en vormt het de natuurlijke ozonlaag die de aarde beschermt tegen de schadelijke ultraviolette straling van de zon.
  • Troposfeer: De ozon die in de buurt van de grond voorkomt, is daarentegen schadelijk en heeft negatieve effecten op organismen. Hier wordt het gevormd door intensieve zonnestraling van vervuilende precursoren, voornamelijk stikstofoxiden en vluchtige organische stoffen die door het wegverkeer worden veroorzaakt.

 

De gevolgen van overmatige blootstelling aan ozon bij de mens zijn onder meer irritatie van de slijmvliezen, schade aan de luchtwegen, de ogen en het longweefsel, en bij planten worden de plantengroei, de opbrengst en de kwaliteit van de gewassen aangetast.

Kooldioxide (CO2)

Kooldioxide (CO2) is een kleurloos en reukloos, niet-ontvlambaar gas dat geen vervuilende stof is met toxische eigenschappen in de conventionele zin. Eerder is kooldioxide in de ware zin van het woord een belangrijk en onmisbaar stofwisselingsproduct van mens, dier en plant. Alleen de toename van de CO2-concentratie heeft negatieve gevolgen, omdat deze aanzienlijk bijdraagt aan het broeikaseffect. De opwarming van de aarde wordt niet veroorzaakt door natuurlijke processen, maar door antropogene bronnen. Deze bronnen omvatten de verbranding van fossiele brandstoffen voor de energieproductie, de industrie, de verwarming van gebouwen en het autoverkeer.

De gevolgen van de toename van CO2-deeltjes in de atmosfeer zijn drastisch:

  • Het klimaat op aarde is aan het opwarmen omdat er minder warmte van de aarde naar de ruimte kan ontsnappen.

  • Dit zorgt ervoor dat de zeespiegel stijgt als de poolijskappen en gletsjers smelten.
  • De neerslagzones verschuiven, extreme weersomstandigheden zoals stormen en overstromingen of hittegolven en droogtes nemen toe en de biodiversiteit wordt bedreigd.

Lawaai (dB)

Lawaai is elk hinderlijk hard geluid dat het gehoor waarneemt. Dit gebeurt wanneer geluiden die ontstaan door trillingen die zich als geluidsgolven in de lucht verspreiden en het oor raken. De sterkte van het geluid, d.w.z. de luidheid, wordt geluidsdruk genoemd. De gemeten waarde is het geluidsdrukniveau, dat wordt uitgedrukt in decibel (dB). Lawaai is voor veel mensen een milieuprobleem. Het lawaai van het wegverkeer, dat vooral door motorvoertuigen wordt veroorzaakt, staat duidelijk bovenaan de lijst van geluidsbronnen.

De WHO heeft streefwaarden voor bescherming vastgesteld:

  • Minimumdoelstelling: 65 dB(A) overdag en 55 dB(A) 's nachts mag niet worden overschreden om gezondheidsrisico's te voorkomen
  • Middelgrote doelstelling: Om enorme overlast te voorkomen, moeten de blootstellingsniveaus worden teruggebracht tot 55 dB(A) overdag en 45 dB(A) 's nachts
  • Optimale bescherming: Op lange termijn moeten waarden van 50 dB(A) overdag en 40 dB(A) 's nachts worden nagestreefd