Havana effect schaadt het milieu

Als mensen het over Cuba hebben, denken ze vaak aan kleurrijke straten en Amerikaanse oldtimers. Hoewel dit misschien positief is voor het toerisme, zijn de oude gebruikte auto's op de wegen een teken van het embargo en het onvermogen om zich aan te passen aan de nieuwe auto-industrie. Na jaren van een wereldwijde pandemie en veranderingen in het transportbeleid van veel landen, zou er nu iets soortgelijks kunnen gebeuren in Europa. Volgens analisten zou dit een zogenaamd "Havana-effect" kunnen veroorzaken, waarbij mensen massaal tweedehands auto's gaan kopen in plaats van nieuwe en dure auto's. 

Autobezitters zijn zo gewend aan hun benzine- en dieselauto's dat ze er geen afstand van willen doen. Ook qua prijs denken veel bestuurders nog steeds dat hun oude auto of een "nieuwe" tweedehands auto veel goedkoper is dan een elektrische auto. Als deze niet aantrekkelijker en vooral goedkoper worden, zullen mensen proberen hun auto tot het laatst te gebruiken. Samen met andere factoren zou deze trend kunnen leiden tot een hausse aan tweedehands auto's in de EU.   

Dit zou niet alleen betekenen dat het aantal gebruikte auto's op de weg toeneemt, maar ook dat de vraag naar gebruikte auto's stijgt. Het Havana-effect zou ook signaleren dat oude verbrandingsmotoren - ondanks de dalende kilometerstand - steeds langer meegaan. Hoewel ze over het algemeen als goedkoper worden beschouwd dan elektrische auto's, zal de stijgende vraag naar tweedehands auto's leiden tot prijsstijgingen op de markt. De prijzen stijgen nu al sneller dan die van nieuwe auto's. Uit gegevens van het tweedehandsautoplatform Cavago blijkt dat de prijzen voor gebruikte auto's in Duitsland voor voertuigen met een maximale leeftijd van vijf jaar met 18,5 procent zijn gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. De prijzen voor auto's met een maximale leeftijd van tien jaar zijn ook met 21 procent gestegen.  

Jakub Šulta, CEO van Carvago, verklaart de prijsstijging voor gebruikte auto's ook op basis van een gebrek aan marktgewicht. "Wat we nu meemaken suggereert nog steeds dat productiebedrijven niet in staat zijn om aan de bestaande vraag te voldoen," zegt Šulta. Volgens de CEO zijn het gebrek aan materialen die gebruikt worden bij de productie van auto's en verstoringen in de internationale toeleveringsketen ook redenen voor de stijgende aankoopprijs van gebruikte auto's. Het feit dat veel bedrijven zich steeds meer alleen richten op meer winstgevende autosegmenten versterkt de voorkeur om de oude auto zo lang mogelijk te houden of om op zoek te gaan naar jonge gebruikte auto's. 

Er zijn echter ook andere factoren die een belangrijke rol spelen bij het verhogen van de gemiddelde leeftijd van auto's op de Duitse wegen. Sinds het begin van de pandemie werken steeds meer mensen thuis, zodat ze niet meer naar kantoor hoeven te rijden. Tegelijkertijd is deze trend aangewakkerd door exorbitant stijgende brandstofprijzen. Als gevolg daarvan gebruiken Duitsers hun auto's steeds minder, wat leidt tot prijsstijgingen wanneer ze worden verkocht.  

Het einde van de verbrandingsmotor vanaf 2035 zou ook het "Havana-effect" kunnen veroorzaken. Degenen die geen elektrische auto kunnen of willen kopen, zullen hun verbrandingsmotor blijven gebruiken. Hoewel het voor hen de goedkoopste optie is, zou het milieu daarvoor de prijs kunnen betalen. Gebruikte auto's zijn immers vervuilender dan nieuwe. Ze verliezen aan energie-efficiëntie en produceren meer uitstoot voor minder gereden kilometers. Het huidige aantal verbrandingsauto's op de weg handhaven, ondanks de inwerkingtreding van de verordening, zou daarom slechts een marginale impact kunnen hebben.   

Als het "Havana-effect" werkelijkheid wordt en er steeds meer oudere gebruikte auto's op de weg komen, kan de toekomstige invoering van nieuwe milieuzones en de aanscherping van bestaande zones de toegang tot veel gebieden voor automobilisten beperken. Wie nog in een oude tweedehands auto rijdt, zou binnenkort in veel Europese steden niet meer mogen rijden vanwege de vervuilende uitstoot.