Op 1 juni worden er strengere milieuzoneregels van kracht in de Schotse stad Glasgow. Maar de nieuwe maatregel roept nu al twijfels op. Rapporten tonen aan dat de strengere milieuzone zou kunnen leiden tot een toename van het verkeer in andere delen van de stad - en bijgevolg de uitstoot die schadelijk is voor het klimaat niet vermindert, maar alleen verplaatst.
Vorig jaar wilde de Schotse stad Glasgow de toenemende vervuiling in het stadscentrum tegengaan en verscherpte de regelgeving voor de al actieve lage-emissiezones. Nu, een jaar later, worden de nieuwe regels van kracht. Maar of ze het verkeer in het centrum van Glasgow langer zullen reguleren, is op dit moment nog onduidelijk. De aangescherpte lage-emissiezone zou namelijk een nadelig effect kunnen hebben op aangrenzende straten - bijvoorbeeld met elke keer dat automobilisten de zone proberen te omzeilen.
Verschillende rapporten hebben het stadsbestuur gewaarschuwd dat de geplande maatregel om oudere auto's met een hoge uitstoot uit het verkeer te halen, zou kunnen leiden tot een "toename van het autoverkeer aan de rand van de lage-emissiezone". "Voor een aantal wegen", aldus een rapport, "wordt een algemene toename van de uitstoot van stikstofoxide (NOX) voorspeld als gevolg van de invoering van de lage-emissiezone". Er wordt een gemiddelde toename in NOX-niveaus van 14 procent - en een maximum van 40 procent - verwacht. Straten ten oosten van de High Street, in Glasgows West End en rond Glasgow Green - en ook in Townhead - worden getroffen.
Burgers en politici zijn dan ook ongerust over de verkeersmaatregel. Een dergelijke toename van het verkeer en de daarmee gepaard gaande toename van vervuilende auto-emissies is ver verwijderd van wat de stad eigenlijk wilde bereiken met de nieuwe regels voor de lage-emissiezones. Ernstige zorgen over de luchtkwaliteit in het stadscentrum hadden Glasgow ertoe gebracht om het verbod op alle voertuigen in het stadscentrum uit te breiden. Nu zouden de plannen van de Schotse autoriteiten wel eens ongewenste neveneffecten kunnen hebben, zoals meer files en uitstoot in de rest van de stad.
Zelfs het Scottish Environment Protection Agency (SEPA) kan de negatieve effecten die te verwachten zijn van het verplaatsen van verkeer naar de buitenwijken niet negeren. Volgens zijn eigen studie gelooft SEPA dat de strengere rijverboden "een toename van het verkeer zullen betekenen van maximaal 1.200 voertuigen per dag voor een klein aantal wegen" - wat overeenkomt met een lokale toename van de uitstoot van stikstofoxide van maximaal 34 procent. Hetzelfde geldt voor Edinburgh. Volgens het SEPA-rapport zullen de concentraties stikstofdioxide (NO2) aanzienlijk toenemen nadat de zones zijn ingevoerd - in ieder geval aan de randen van de zones die voor 2024 zijn gepland, zoals Chester Street, Drumsheugh Gardens en Palmerston Place.
Tegelijkertijd worden de kritische stemmen vanuit de conservatieve vleugel van het Schotse parlement steeds luider. Niet alleen omdat de eigen rapporten van de stad "suggereren dat de lage emissiezone de luchtvervuiling in de omliggende gebieden juist zou kunnen verhogen" - legt transportwoordvoerder en parlementslid Graham Simpson uit. Maar ook omdat "de luchtkwaliteit in de grote steden van Schotland al binnen de wettelijke grenzen ligt". Het invoeren van nieuwe zones, vervolgt Simpson, zou "zinloos en contraproductief" zijn - vooral gezien "de kosten en moeilijkheden die deze zones met zich meebrengen voor bewoners en bedrijven".
De twee steden blijven echter bij hun mening. Terwijl "een kleine toename in verkeer en uitstoot wordt verwacht in Glasgows City West", toont modellering van de lage-emissiezone een veel grotere afname in concentraties van de schadelijke luchtvervuilende stof NO2 op alle omliggende wegen. De mogelijke negatieve gevolgen voor de lokale luchtkwaliteit zullen van korte duur zijn en "de voordelen van het programma zullen veel groter zijn dan de eventuele negatieve gevolgen" - aldus Scott Arthur, commissaris voor transport en milieu in Edinburgh. Nieuwe monitoringsystemen zullen de vervuilingssituatie met betrekking tot de rijverboden in de gaten houden.
Hoe gaan de steden nu verder? Blijven de nieuwe en strengere regels van kracht in Glasgow? Zullen er extra verkeersmaatregelen worden genomen om de luchtkwaliteit buiten het stadscentrum te beschermen? Of zal de oppositie ervoor pleiten om de regels te schrappen? Zal dit ook de plannen voor een ultralage emissiezone in Edinburgh tot stilstand brengen? De komende maanden zullen cruciaal zijn voor de toekomst van de emissiearme zones in Schotland.
En laten we ook niet alle lage-emissiezones vergeten die al actief zijn in Schotland - en in de rest van Europa. Zoals altijd is alle informatie beschikbaar op onze website en in de Green Zones app.