De hoofdstad van Bulgarije heeft de hoogste luchtvervuiling van Europa. De waarden voor fijnstof zijn 6 keer hoger dan aanbevolen door de WHO. De reden voor de vuile lucht is onder andere oude diesel uit West-Europa. En het ontbreken van een milieuzone!
Bulgarije heeft de oudste auto's van de Europese Unie. Ongeveer 40% van de voertuigen is ouder dan 20 jaar. Omdat er geen milieuzones zijn, mogen ze vrij rondrijden. Daarom worden steeds meer oude auto's die in West-Europa niet meer mogen rijden, verkocht aan Bulgarije. Ze komen ook terecht in andere landen zoals Polen en Roemenië. Roestbakken die bijvoorbeeld in de Franse en Duitse milieuzones verboden zijn, krijgen zo een nieuw leven in Oost-Europa.
In Sofia, de hoofdstad van Bulgarije, komen veel oude diesels uit Frankrijk. De voertuigen zijn populair. Ten eerste is de prijs van diesel lager dan die van benzine en ten tweede zijn ze gemakkelijker te repareren. Elektrische auto's zijn nog niet in trek. Enerzijds vanwege de prijs, maar ook vanwege het gebrek aan oplaadinfrastructuur.
De lucht in Sofia, de vuilste stad van Europa, is soms 6 keer meer vervuild met fijnstof dan aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie en nog steeds 3 keer meer dan de EU-limieten voorschrijven. Naar schatting sterven elk jaar ongeveer 14.000 Bulgaren als gevolg van luchtvervuiling.
In 2017 had het Europees Hof van Justitie Bulgarije al veroordeeld, omdat het land de regels voor schone lucht niet naleefde. In 2020 besloot de EU Bulgarije voor het Europees Hof van Justitie te dagen omdat het land niet voldeed aan de verplichtingen uit de uitspraak van 2017. In maart van dit jaar zijn er financiële sancties opgelegd aan Bulgarije. Sinds de eerste uitspraak op 5 april 2017 moet de staat elke dag een boete van 3.156 euro betalen totdat er maatregelen zijn genomen en de luchtkwaliteit is verbeterd. Toch is een verandering niet in zicht.
Hoewel critici van milieuzones altijd debatteren over de vraag of ze echt bijdragen aan schonere lucht, is het in het geval van Sofia duidelijk. Het ontbreken van een lage-emissiezone maakt het mogelijk om oude (diesel)voertuigen in te ruilen. Als de voertuigen in het centrum van Sofia en in andere agglomeraties verboden zouden zijn, zou de handel veel minder aantrekkelijk zijn. Lage-emissiezones verbieden dus niet alleen bepaalde oudere voertuigen en verbeteren zo direct de luchtkwaliteit, ze hebben ook een sturend effect op de handel in voertuigen en de leeftijd van het bestaande wagenpark.
Het verbeteren van de luchtkwaliteit lijkt geen prioriteit te zijn voor de Bulgaarse milieuautoriteit. Er zijn geen plannen om een milieuzone in te voeren. Hoewel mensen die dringend nodig hebben voor hun gezondheid.