Elk jaar weer: nieuwjaarsdag, de dag waarop de geur van zwavel nog in de lucht hangt en grijze vegen de lucht bedekken. Overal vuil en roet op straat, hier en daar beschadigde auto's.
De pret is groot om middernacht, wanneer de klokken het nieuwe jaar inluiden. Als er raketten en vuurwerk worden afgestoken, vergapen we ons allemaal aan de prachtige lichtjes aan de hemel en proosten we met champagne op het balkon terwijl we sterretjes, rotjes of gouden douches afsteken.
Het moment vliegt meestal snel voorbij. Een uur of twee later zitten we weer aan tafel, met een laatste glas in de hand. Maar de chaos die deze ene nacht in onze steden veroorzaakt, blijft.
De luchtvervuiling - meestal nog zichtbaar in strepen deze ochtend - is snel vergeten. Maar de impact van ons feesten op onze gezondheid is enorm. Fijn stof kan diep in de longen doordringen en leiden tot hart- en vaatziekten. Volgens het Federale Bureau voor de Statistiek kwam er rond oudejaarsavond in 2020 bijvoorbeeld ongeveer 2050 ton fijnstof (PM10) vrij. Dit komt overeen met ongeveer één procent van de jaarlijkse hoeveelheid. Voor PM 2,5, d.w.z. de kleinere fijne stofdeeltjes, was dit zelfs 2 procent.
De milieu-impact van het afval dat door het vuurwerk op de grond wordt achtergelaten, is echter ook enorm. Dit spoelt de komende dagen weg en komt terecht in de bodem, waterlopen en het grondwater. Tegelijkertijd hebben dieren elk jaar te lijden wanneer het geluid van rotjes om 12 uur 's nachts rond de huizen galmt.
In grote steden is de schade aan auto's en gebouwen altijd verwoestend. Er zijn vaak rellen waarbij rotjes als wapen worden gebruikt. Brandende auto's zijn geen geïsoleerd incident.
Is het het allemaal waard? Misschien kunnen we langzaam afstappen van de traditie van rotjes, in ieder geval massaal, en proberen op een duurzamere manier feest te vieren. Af en toe een sparkler, misschien een paar vuurpijlen moeten worden toegestaan. Maar we moeten het aantal rotjes de komende jaren verminderen.