Het klinkt als het toekomstgerichte antwoord op stedelijke vervoersproblemen: De eerste tram zonder rails in Australië. Maar als je de feiten nader bekijkt, wordt al snel duidelijk dat dit niet de gehoopte revolutie in lokaal vervoer is, maar eerder een potentieel milieuprobleem herbergt.
Een spoorlijn die over de weg glijdt, niet aan rails is gebonden en het straatbeeld niet verpest met bovenleidingen. Het vervoert veel mensen tegelijkertijd en kan de weg delen met andere weggebruikers. Positief toch?
Het grootste probleem is dat de trams zwaar zijn. Heel zwaar. Met een lengte van 30 meter en een capaciteit tot 150 passagiers oefent de tram een enorm gewicht uit op het asfalt. Dit leidt tot verhoogde slijtage van het wegdek en dus tot het vrijkomen van fijne stofdeeltjes. Deze onzichtbare deeltjes, die kleiner zijn dan 2,5 micrometer, komen in de luchtwegen terecht en kunnen ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid, waaronder hart- en vaatziekten en longkanker.
Maar dit is nog maar het begin. De trams vereisen speciaal opgeleide bestuurders en onderhoudstechnici. Dit leidt tot nog meer kosten en extra training. Tot nu toe is er geen informatie over hoeveel extra banen er door het project zouden moeten worden gecreëerd en of deze banen op de lange termijn zeker zijn.
Bovendien is de infrastructuur voor spoorloze trams nog niet voldoende ontwikkeld. Het bijhouden van de rijstrook wordt gerealiseerd door sensoren op de weg, wat extra maatregelen vereist om deze sensoren te installeren en te onderhouden. Dit betekent dat er extra middelen nodig zijn om de tram te laten rijden. En is deze baanligging wel veilig? Is de technologie volledig ontwikkeld of vormt het een gevaar voor andere weggebruikers?
Het ontbreken van een bovenleiding is een ander probleem. De treinen worden elektrisch aangedreven en kunnen ook waterstofcellen gebruiken om elektriciteit op te wekken. Maar waar komt de elektriciteit vandaan? Hoe wordt de waterstofproductie gerealiseerd? Welke invloed heeft dit op het milieu, de elektriciteitsmarkt en de prijzen?
Op het eerste gezicht lijken trams zonder rails een aantrekkelijke oplossing voor verkeersproblemen in grote steden. Bij nadere beschouwing blijkt echter dat deze vorm van vervoer een aantal uitdagingen met zich meebrengt. De fijnstofvervuiling die wordt veroorzaakt door het gewicht van de treinen en het gebrek aan infrastructuur zijn slechts twee van de vele problemen die moeten worden opgelost voordat trams zonder rails kunnen worden beschouwd als een duurzame en toekomstbestendige vervoersoplossing.
Het valt nog te bezien hoe de testfase in Perth verloopt en of de autoriteiten bereid zijn om de nodige maatregelen te nemen om de impact op het milieu te minimaliseren. Tot die tijd moeten we voorzichtig zijn voordat we spoorloze trams vieren als de redding van het stedelijk vervoer. Want de werkelijkheid zou er wel eens veel minder rooskleurig uit kunnen zien.