Van Krefeld in Noordrijn-Westfalen tot Meppen in Nedersaksen - een onderzoek verschaft duidelijkheid over de verontreinigingsniveaus in Duitse steden en komt tot een onverwachte conclusie: de hoogste niveaus werden niet gemeten in metropolen, maar op plaatsen waar emissiereducerende verkeersmaatregelen nog ontbreken.
Verhoogde niveaus van verontreinigende stoffen in de lucht zijn zowel een oorzaak als een gevolg van een kritieke milieusituatie. Uitlaatgassen van voertuigen op de weg, rookwolken uit de schoorstenen van fabrieken en emissies van de landbouw zijn slechts enkele van de factoren die bijdragen aan een aanzienlijke opeenhoping van verontreinigende stoffen - en daardoor op veel plaatsen leiden tot een slechte luchtkwaliteit. Een studie van het Zwitserse bedrijf voor luchtkwaliteitstechnologie IQAir heeft nu de namen gepubliceerd van de 10 steden in Duitsland die het meest te lijden hebben onder het probleem van luchtvervuiling op basis van historische gegevens uit de periode 2017-2021.
Op de 10e plaats in de ranglijst staat de stad Krefeld (Noordrijn-Westfalen), met fijnstofniveaus - in de IQAir ranglijst berekend aan de hand van de eenheid micrometer per kubieke meter - van ongeveer 12,9 µg/m3 in 2021. Daarna volgen twee steden in Noordrijn-Westfalen, namelijk Gelsenkirchen en Duisburg. De waarden die op deze twee knooppunten in het Ruhrgebied worden gemeten, zijn niet veel hoger dan die van Krefeld. De fijnstofniveaus liggen hier respectievelijk rond 13 µg/m3 en 13,2 µg/m3. De Hanzestad Lübeck, op de 6e plaats in de ranglijst met 13,3 µg/m3 fijn stof, en de kleinere gemeenten Pfalzgrafenweiler (5e plaats) en Tolk (4e plaats) met iets minder dan 10.000 inwoners liggen in een vergelijkbare orde van grootte. Voor deze laatste gemeente vertoonden de metingen van verontreinigende stoffen ook waarden tussen 13,5 µg/m3 en 14 µg/m3.
Daarentegen overschrijden de locaties in de eerste drie plaatsen de jaarlijkse 14 micrometer per kubieke meter. Op de derde plaats staat Northeim in het zuiden van Nedersaksen, waar de luchtvervuiling in 2021 15,2 µg/m3 bedroeg. Het fijnstofgehalte in Meiderich in het district Meiderich-Beeck in Duisburg was maar liefst 17,1 µg/m3, waardoor het op de tweede plaats kwam in de IQAir-ranglijst. Op de eerste plaats, en daarmee de titel van meest vervuilde stad van Duitsland, staat de districtsstad Meppen in Nedersaksen. Met een jaargemiddelde van 17,8 µg/m3 werd hier vorig jaar de hoogste waarde in Duitsland bereikt.
Op het eerste gezicht lijkt het misschien verrassend dat de namen van grote Duitse steden niet op de lijst staan, maar bij nader inzien is dat heel logisch. Het is dan ook niet verrassend dat de meeste plaatsen in de ranglijst kleinere steden zijn. Want juist daar - veel meer dan in bijvoorbeeld deelstaathoofdsteden - zijn veel voertuigen nog toegestaan. Zelfs oudere auto's, die nog steeds worden aangedreven door vervuilende motoren, zijn hier toegestaan op de wegen - met negatieve gevolgen voor het milieu, zoals de ranglijst zelf duidelijk maakt. Er zijn nog geen milieuzones of andere beperkingen van welke aard dan ook om de verkeersstroom en de bijbehorende uitstoot te verminderen.
Slechts drie van de genoemde steden hebben al milieuzones ingevoerd, namelijk Krefeld, Gelsenkirchen en Duisburg. Hoewel deze steden nog steeds in de lijst voorkomen en dus nog steeds verhoogde niveaus van fijnstof hebben, staan ze op een lagere plaats in de ranglijst - met Krefeld op de 10e plaats, Gelsenkirchen op de 8e plaats en Duisburg op de 7e plaats. Ondanks enkele uitzonderingen, zoals op drukke wegen in Gelsenkirchen, zijn de stedelijke gebieden aanzienlijk verbeterd op het gebied van fijnstofvervuiling sinds de invoering van lage-emissiezones in 2011 en 2012 - met dalende niveaus van vervuilende stoffen die de toegestane limieten op steeds minder dagen overschrijden.
Ook in dit geval kan dus worden gesteld dat lage-emissiezones een effectieve en proactieve oplossing zijn om de uitstoot in de transportsector te verminderen en dus een positief effect hebben op de luchtkwaliteit. Moeten kleinere steden - ongeacht de bevolkingsdichtheid of de grootte van het stedelijk gebied - op zijn minst overwegen om op emissies gebaseerde rijbeperkingen en -verboden in te stellen? Voor de steden die in de top 10 van meest vervuilde steden in Duitsland staan, lijkt dit zeker een goed idee.