Op zijn vroegst in 2045 moet de stad klimaatneutraal zijn. Dat was het resultaat van het referendum op zondag 27 maart, dat het mogelijk zou hebben gemaakt om de energietransitiewet van de deelstaat te wijzigen om de doelstellingen voor klimaatneutraliteit te vervroegen. Niet genoeg Berlijners stemden voor.
Ambitieuzere klimaatdoelstellingen voor de hoofdstad - en daarmee de impuls voor groene ontwikkelingen in heel Duitsland. Dit was voor de "Klimaneustart" alliantie en talrijke milieuactivisten aanleiding om alle Berlijners op te roepen om deel te nemen aan een referendum - dat de koers van het klimaatbeleid van de stad zou kunnen veranderen. Vier maanden lang werden handtekeningen verzameld om het klimaatreferendum op de rails te krijgen. Maar nu, de dag na de stemming, lijkt de petitie tot een einde te zijn gekomen. Het aantal stemmen dat nodig was voor de voorgestelde wetswijziging werd niet gehaald.
Slechts 50,9 procent van de kiezers stemde zondag ja, volgens de verkiezingsadministratie van de deelstaat. Dit waren 442.210 stemmen tegen 423.418 nee-stemmen van 48,7 procent van de kiesgerechtigden. Een redelijk evenwichtige uitslag, maar een die niet de noodzakelijke basis kan bieden voor de wetswijziging die in het referendum wordt voorgesteld. Met de stemming wilde de alliantie een wijziging van de energietransitiewet van de deelstaat bereiken, namelijk. Dit zou Berlijn verplichten om tegen 2030 klimaatneutraal te worden - en niet tegen 2045, zoals eerder gepland. Om strengere klimaatdoelstellingen aan te nemen, had echter minstens 25 procent van de kiesgerechtigden vóór moeten stemmen - en er waren ongeveer 608.000 stemmen vóór nodig geweest.
De stemming was dus nog ver verwijderd van het doel. Het was voor veel voorstanders van het initiatief verrassend dat het aantal ja- en nee-stemmen uiteindelijk min of meer gelijk was. Het is voor velen steeds duidelijker geworden dat het eigenlijk in ieders belang is om zo snel mogelijk klimaatneutraliteit te bereiken. Al voor de stemming werd echter betwist of Berlijn dit doel al in 2030 had kunnen bereiken. Niet de noodzaak, maar de haalbaarheid en het implementatiepotentieel van de verwachte plannen werd vooral betwijfeld. De Berlijnse senaat zelf beoordeelde de plannen voor een eerdere toetreding tot de klimaatneutrale fase als onrealistisch.
Tegelijkertijd zijn er echter tal van steden en gemeenten - zowel in Duitsland als in heel Europa - die hun klimaatneutrale doelen vóór 2030 willen bereiken. Voor de steden zou dit betekenen dat ze snel moeten ingrijpen met uitgebreidere maatregelen die het evenwicht tussen koolstofuitstoot en opname voor een netto nuluitstootbalans mogelijk maken. Om dit te bereiken moet de totale uitstoot die schadelijk is voor het klimaat aanzienlijk worden verminderd. Er wordt gesproken over een noodzakelijke emissiereductie van ongeveer 95 procent ten opzichte van 1990 in bijvoorbeeld de transportsector, de energiesector en de industrie. De hoofdstad laat zich hierdoor niet onbetuigd.
Ook al is het referendum mislukt - herinnert burgemeester Giffey zich - Berlijn blijft zich in het kader van het klimaatakkoord van Parijs inzetten om de uitstoot aanzienlijk te verminderen en de afgesproken klimaatdoelen te halen. "We werken eraan om ervoor te zorgen dat Berlijn zo snel mogelijk vóór 2045 een klimaatneutrale stad wordt," vervolgt Giffey. De hoofdstad moest nu concrete en gerichte actie ondernemen om de juiste stappen te kunnen zetten op het gebied van klimaatbeleid, ongeacht de uitslag van het referendum.
Uitgebreide en strengere rijverboden en milieuzoneregelingen, bijvoorbeeld om het gebruik van klimaatschadelijke motoren te beperken, worden beschouwd als een van de meest succesvolle instrumenten om de nul-emissiebalans te bereiken. Er moet echter een 360-graden verandering plaatsvinden om de noodzakelijke groene transformatie te bereiken. Wat wordt de volgende stap van Berlijn naar een groenere toekomst?